0236
Foto: O. Brinkkemper (2016)

  Terug naar vorige pagina

Stoomgemaal Arkenheem,voorheen Hertog Reynout

Plaats Nijkerk
Bouwjaar 1883
Gemaalnummer 0236
Architect(en) Johan van Hasselt
Bouwstijl Industrieel
Aandrijving Stoom, Scheprad
Monumentnummer 31026
Polder Nijkerkerpolder, polder Arkenheem
Gesloopt Nee
Adres Zeedijk 6, Nijkerk
Coördinaten 52°15'02.2"N 5°26'12.8"E

Het stoomgemaal Hertog Reijnout is in nagenoeg ongewijzigde vorm werkzaam geweest van 1883 tot 1983 voor de bemaling van circa 3000 ha. van de polder Arkemheen. Het gemaal is het enige nog werkende stoomgemaal met twee buitenschepraderen, waarvan er één afkoppelbaar is. De beide schepraderen hebben een diameter van 7,00 m., de breedte bedraagt 1,63 m. Ieder rad heeft 22 schoepen. Samen leveren de schepraderen een capaciteit van circa 260 m3/min. bij een maximale opvoerhoogte van 1,10 m. De aandrijving vindt plaats met een in 1882 gebouwde liggende dubbelwerkende ééncylinder stoommachine, fabrikaat Backer en Rueb te Breda, met een vermogen van 110 pk. De bijbehorende stoomketel is gemaakt door H. & J. Suyver te Amsterdam en dateert van 1895 *). Het is een zogenoemde horizontale vuurgang vlampijpketel met één vuurgang. De lengte bedraagt 4,80 m bij een diameter van 1,80 m. De overbrenging van de stoommachine naar de schepraderen vindt plaats met gietijzeren tandwielen met houten tanden. Bij het gebouw bevindt zich een vrijstaande gemetselde schoorsteen met een hoogte van 28 m. In 1987 heeft een nieuw, nabij gebouwd, elektrisch gemaal de bemaling overgenomen. Onder extreme omstandigheden wat betreft neerslaghoeveelheid kan het stoomgemaal echter nog bijspringen voor de bemaling. Onder auspiciën van de in 1984 opgerichte Stichting Stoomgemaal Arkemheen, heeft na de buiten gebruikstelling algehele restauratie van het gemaal en de installaties plaats gevonden. In de voormalige kolenloods bevindt zich thans een educatief bezoekerscentrum.

Bron: Nederlandse Gemalen Stichting

*) De stoomketel is in 2007 vervangen