0681
Foto: E. Raap (2016)

  Terug naar vorige pagina

Stoomgemaal te Axwijk

Plaats Axwijk
Bouwjaar 1879
Gemaalnummer 0681
Architect(en) W.C. en K. de Wit
Bouwstijl  
Aandrijving Stoom, in 1917 electrisch
Monumentnummer Provinciaal monument
Polder De Zeevang
Gesloopt Nee
Adres Zeevangsdijkje 2
Coördinaten N 52 31 41.9, E 5 0 22.9

13 december 1878 - Een tweede stoomgemaal
Een aantal jaren van betrekkelijke rust. De windmolens blijven een onzekere factor en het besluit wordt genomen om een tweede stoomgemaal te plaatsen bij Axwijk.

13 augustus 1879 - Nordmann machinist te Axwijk
Uit vele sollicitanten wordt de smid H. Nordmann uit Purmerend gekozen tot machinist te Axwijk. Het vertrouwen in deze persoon, die ook al in Edam had gesolliciteerd, is groot. Kennelijk had hij tot volle tevredenheid reparaties en dergelijke verricht voor het polderbestuur.

10 maart 1881 - Willem Klok machinist
Machinist Vis van het stoomgemaal te Edam overlijdt. De weduwe Vis krijgt nog haar toelage tot 1 april eerstkomende. Daarboven krijgt ze een gift van ƒ 200- om een kleine zaak te beginnen. Willem Klok Wz., de opzichter van de polder, wordt machinist. Hij mag blijven wonen in het op zichtershuis bij het Axwijker gemaal en in Edam wordt een stoker aangesteld. De stoker verdient 15 cent per uur en voor smidswerk mag hij 20 cent
vragen.

Bron: Periodiek Oud Edam

 

Vóór Axwijk aan de Purmerringvaart ligt in de Zeevang een Rijperpolder
klein poldertje, de Rijperpolder genaamd, dat een eigen kade
onderhoudt, met een molentje uitslaande op die ringvaart.
De polder wordt bemalen door een electrisch gemaal te Kwadijk, bestaande uit twee electromotoren van 150 P.K. en 125 P.K. met twee vijzelpompen.

Bron: Zeeweringen en Waterschappen van Noord-Holland blz. 575

Het gemaal werd gesticht in 1879 naar ontwerp van W.C. en K. de Wit en was toen uitgerust met twee horizontale stoommachines van Maschinenbau Aktiengesellschaft v/h Egestoff te Linden (D) uit Hannover, die twee houten vijzels aandreven. In 1917 werd de stoomaandrijving vervangen door twee Heemaf (120pk) en Eck(150pk) elektromotoren die werden gekoppeld aan Werkspoor horizontale schroefpompen, type Woodvijzel, met een capacteit van 105 m3/min. elk. In 1956 werden de elektromotoren vervangen door een B.B.C. en een ASEA-elektromotor van resp. 92 en 85 kW.
Nadat in 2015 een van de waaierbladen brak, is het gemaal gereviseerd, waarbij een geheel nieuwe pomphydrauliek van Nijhuis pompen in de bestaande pompen werd geplaatst. De pompen zijn daardoor nu ook visvriendelijk. De motoren werden vervangen door 90kW sterke, toerengeregelde Sicme-elektromotoren. De capaciteit van het gemaal is daardoor toegenomen tot 2x 109 m3 per minuut bij 1,8 meter opvoerhoogte.
Bron NGS